Cancro de mama e embarazo

O cancro de mama asociado ao embarazo é o que se diagnostica durante o embarazo ou no ano seguinte ao parto.

As pacientes embarazadas con cancro de mama teñen unha exploración similar ás que non están embarazadas.

É necesario consultar co seu médico ante toda masa mamaria que persista máis de dúas semanas

Diagnóstico:

No embarazo, as mamografías deben realizarse con protección abdominal e a súa realización non se asocia a ningún aumento de malformacións nin atraso do crecemento, fetales.

A Ecografía é a proba diagnóstica máis utilizada nas xestantes.

Toda masa sospeitosa debe sempre confirmarse cunha biopsia.

Estadio:

A Rx de tórax (con protección abdominal), a ecografía e a Resonancia (non potenciada con gadolinio) son seguras durante a xestación. Non se recomendan a Gammagrafía ósea, nin o TAC.

Tratamento:

A cirurxía mamaria pode realizarse con seguridade durante calquera trimestre do embarazo, aínda que moitas pacientes e cirurxiáns optan por esperar ao 2º trimestre (o risco de aborto espontáneo é máis baixo).

Aínda que a maioría das veces óptase por realizar unha mastectomía (ante o medo dos efectos da radioterapia sobre o feto), a cirurxía conservadora da mama tamén é unha posibilidade sobre todo en mulleres no terceiro trimestre da xestación, que poidan recibir radioterapia despois do parto.

As investigacións realizadas indican que pode realizarse biopsia selectiva de ganglio sentinela con isótopo radioactivo durante o embarazo.

Se a paciente cumpre criterios de administración de radioterapia, actualmente, recoméndase facelo só despois do parto.

Non se debe administrar quimioterapia durante o primeiro trimestre (asóciase a un maior risco de malformacións fetales). No 2º e terceiro trimestre é moito máis segura e pódese administrar.

Tampouco se recomenda, actualmente o uso de axentes biolóxicos.

En caso de estar indicada, a hormonoterapia, debe de administrarse despois do parto.

Seguimento do embarazo:

Estas pacientes deben de ser seguidas en unidades obstétricas de risco, por un equipo multidisciplinar, que inclúa obstetra, cirurxián mamario, oncólogo e demais especialistas implicados. Débense programar as visitas coordinadas, así como a finalización da xestación.

Lactación materna:

Debe evitarse a lactación materna (moitos quimioterápicos se excretan polo leite materno) durante a administración de quimioterapia, tratamentos biolóxicos, hormonais ou radioterapia.

Prognóstico:

O prognóstico, aparentemente peor, nas embarazadas con cancro de mama, pode deberse a atrasos no diagnóstico e inicio de tratamento ou ao seu avanzado estado no momento da presentación.

Consideracións sobre a interrupción do embarazo:

Esta opción é moi persoal e debe ser tomada conxuntamente pola muller, plenamente informada e o seu médico.

Os datos que foron aparecendo sobre a interrupción do embarazo, mostran que a interrupción precoz da xestación non mellora o desenlace clínico do cancro de mama asociado ao embarazo.

Aspectos éticos do tratamento do cancro de mama durante o embarazo:

É necesario que, mentres non haxa máis datos, as decisións asistenciais baséense no consentimento informado. O médico debe dar unha explicación clara das opcións, os datos dispoñibles e medidas que se adoptarán durante a xestación. Débese informar á paciente que se pode interromper o tratamento se cambia o seu estado ou o do feto. Así como proporcionarlle todo o apoio e o respecto nas decisións que tome sobre se mesma ou sobre o seu feto non nado.

Complicacións a curto e longo prazo nos fillos:

Segundo a maior serie de datos prospectivos publicada sobre cancro de mama e embarazo e fetos expostos a quimioterapia intrautero, a gran maioría de recentemente nacidos non presentou complicacións neonatales significativas e era similar á poboación xeral de neonatos.

Futuros embarazos despois do tratamento dun cancro de mama:

A gran maioría dos estudos conclúen que as mulleres que quedan embarazadas despois de tratarse dun cancro de mama non teñen peor prognóstico que as que non quedan embarazadas. Mesmo, segundo algúns estudos, o novo embarazo parece ter un efecto protector sobre a recurrencia do cancro de mama.

Ilustración: David Jay

É certo que poden ter unha maior dificultade en quedar embarazadas, debido ao grao de afectación ovárica secundario á quimioterapia. (Existen técnicas de fertilidade que se poden valorar antes do inicio do tratamento do cancro como son a criopreservación de ovocitos ou tecido ovárico).

Tamén se aconsella non quedar embarazada mentres se reciben tratamentos hormonais ou axentes biolóxicos.

Débese esperar un tempo, entre dous ou tres anos, antes de exporse a un novo embarazo; xa que as recidivas adoitan producirse nese período de tempo e un novo embarazo pode interferir no tratamento das mesmas.