Cirurxía nos Ganglios Axilares
Cal é a función dos ganglios linfáticos?
Os ganglios linfáticos actúan como filtros no traxecto dos condutos linfáticos.
Por que é necesaria a cirurxía dos ganglios axilares?
As metástase dun cancro de mama prodúcense a través dos vasos sanguíneos ó dos condutos linfáticos.
As células cancerosas poden quedar atrapadas nos ganglios linfáticos e empezar a crecer.
A extirpación destes ganglios serve para determinar se as células cancerosas puideron entrar no sistema linfático.
Que significa que un ganglio linfático sexa metastásico?
Indica que o cancro pode empezar a estenderse.
En base a este resultado e a outros propios do tumor, decidirase o tratamento complementario a administrar tras a intervención.
Existe algunha forma de saber se os ganglios están afectados por cancro sen necesidade dunha operación?
En ocasións cando se sospeita a afectación por cancro dos ganglios os radiólogos poden realizar unha biopsia con agulla dalgún ganglio confirmando, sen necesidade de extirpalo, a afectación por Cancro.
Nos demais casos nos que nin a exploración do médico nin as técnicas radiográficas demostraron se os ganglios linfáticos están afectados por cancro é necesaria a intervención cirúrxica.
Como se sabe nestes casos se os ganglios linfáticos están afectados o cancro?
A única forma segura entón é extirpalos para analizalos baixo o microscopio
Extirpar a mama (mastectomía) ou Conservala (tratamento conservador) inflúen no tipo de cirurxía axilar que se realizará despois?
Non, a cirurxía axilar é independente da cirurxía mamaria realizada.
Que operacións se realízan na axila sobre os ganglios?
Dous, a Linfadenectomía Axilar (Vaciamiento Axilar) e a Biopsia Selectiva do Ganglio Sentinela.
Que é a Linfadenectomía Axilar / Vaciamiento axilar?
Nesta operación extírpanse TODOS os ganglios da axila para analizalos
Cales son as secuelas desta operación?
As secuelas máis frecuentes son:
- Alteración da sensibilidade da axila ou da cara interna do brazo temporal e en ocasións permanente.
- Limitación temporal dos movementos do brazo ou do ombreiro.
- Aumento de tamaño do brazo, por enlentecimiento da corrente linfática, chamado Linfedema. É a máis importante e pode ser permanente.
Existe algunha operación alternativa á linfadenectomia (vaciamiento) axilar?
Desde hai algúns anos unha operación chamada Biopsia Selectiva do Ganglio Sentinela converteuse na alternativa idónea para valorar cirurxicamente se o cancro se estendeu aos ganglios axilares naquelas pacientes nas que non exista afectación tumoral á exploración ou na ecografía axilar.
Que é un Ganglio Sentinela?
O Ganglio Sentinela é o primeiro ganglio da axila ao que o cancro de mama pode estenderse.
Que é a Biopsia Selectiva de Ganglio Sentinela?
Nesta operación extírpase un ou varios ganglios sentinelas xeralmente baixo anestesia xeral.
En que consiste a Biopsia Selectiva do Ganglio Sentinela?
Tras inxectar na mama un colorante (unha tinta especial) ou un isótopo radioactivo (produto que se inxecta e emite unha mínima radiación que sendo inócua, facilita a súa localización) ou ambos, estes diríxense á axila para sinalar o primeiro ganglio axilar que as células tumorales poderían alcanzar, permitindo así ao cirurxián identificalo e extirpalo para a súa análise.
A inxección do isótopo faise previamente nun Hospital cun Departamento de Medicina Nuclear. Na Coruña no Centro Oncolóxico de Galicia.
O resultado da biopsia do ganglio sentinela, inflúe na cirurxía a realizar?
O resultado desta biopsia axudaralle a Vd. e aos seus médicos a decidir o tratamento a seguir.
Se esta análise non demostra afectación por células tumorales non é necesario realizar ningunha cirurxía adicional (linfadenectomía axilar).
Se a análise deste ganglio demostra afectación polo cancro é necesario realizar un vaciamiento axilar completo (linfadenectomía).
Ocasionalmente cando a posibilidade de afectación doutros ganglios é mínima, non se aconsella a realización do vaciamiento ganglionar completo. Esta posibilidade calcúlase matematicamente seguindo unhas fórmulas nas que se valoran diferentes variables tanto da paciente como do tumor.
Cando se realiza o vaciamiento axilar?
Este vaciamiento axilar pódese realizar durante a intervención ou varios días despois.
Pódese realizar a todas as pacientes a Biopsia Selectiva do Ganglio Sentinela?
Non, só a aquelas sen evidencia de afectación axilar na exploración ou nas probas radiológicas realizadas.
Quen pode realizar a Biopsia Selectiva do Ganglio Sentinela?
Só os equipos cirúrxicos experimentados coa técnica.
Requírese algunha drenaxe na axila despois da cirurxía?
Si, en caso de vaciamiento axilar (linfadenectomía) ata que a cantidade de líquido drenado é pequena (ao redor de 15 – 20 cc ou menos durante 2- 3 días).
En caso de biopsia de ganglio sentinela non adoita ser necesario.
É recomendable o exercicio co brazo despois da cirurxía?
Durante as primeiras 24 horas recoméndase comezar a mover o brazo, levantalo, tocar a cabeza e outros exercicios nos que as enfermeiras instrúen ás pacientes facilitándolles ademais información escrita sobre os devanditos exercicios e coidados.
Posteriormente ás pacientes ás que se lles realizou un vaciamiento ganglionar axilar (linfadenectomía) desaconséllaselles o exercicio enérxico co brazo para toda a vida.
Cales son as complicacións e efectos secundarios máis frecuentes?
Non se coñecen complicacións da inxección do líquido radioactivo. Recoméndase evitar a proximidade con nenos pequenos o día da intervención.
Existe un pequeno risco, ao redor do 1% de ter unha reacción alérxica ao contraste. Pode causar unha hipotensión que require tratamento e pode alargar un pouco a recuperación da intervención.
O colorante pode deixar tatuada de cor azul a mama, pode persistir varios meses aínda que adoita ao final desaparecer totalmente.
Os ouriños e as feces poden ter cor azul durante algúns días.
Existen algunhas complicacións e secuelas da cirurxía axilar, máis frecuentes despois do vaciamiento axilar e menos despois da biopsia do ganglio sentinela:
- Hematoma, Infección, Seroma (acúmulo de líquido).
- Limitación de movementos, rixidez do ombreiro que adoita ser temporal.
- Alteración da sensibilidade (formigo, acorchamiento) do brazo na zona próxima á axila.
- Linfedema , hinchazón ó entumecimiento do brazo permanentes que pode aparecer despois de calquera operación na axila.
Con que frecuencia se presenta o linfedema?
Depende da técnica cirúrxica realizada, linfadenectomía axilar / biopsia selectiva de ganglio sentinela.
Entre un 10 e un 25% das pacientes con vaciamiento (linfadenectomía) axilar e nun 5% das pacientes ás que se lles realiza a Biopsia Selectiva do Ganglio Sentinela.
Pódese prever a que pacientes lles aparecerá o linfedema e cando?
Non, aínda que é máis frecuente nas pacientes ás que se lles realizou o vaciamiento axilar, se lles administrou radioterapia, presentan sobrepeso ou tiveron infeccións axilares no postoperatorio.
O linfedema pode desenvolverse inmediatamente despois da cirurxía ou ben varios meses ou anos despois.
Existe algún caso no que poida evitarse ou ser opcional a linfadenectomía axilar?
- En casos de Cancro Infiltrante (invasivo):
- Algúns tumores moi pequenos ou de prognóstico moi favorable.
- Cando a extirpación dos ganglios non cambie o tratamento a administrar posteriormente.
- Mulleres moi maiores.
- Pacientes con outras enfermidades graves que desaconsellen a cirurxía.
- Nos casos de Carcinoma Ductal In situ (pode realizarse só en ocasións) ó Carcinoma Lobulillar In situ non é necesaria.
- Nas pacientes ás que debéndolles realizar unha Mastectomía (extirpación mamaria) non se puidese realizar posteriormente unha Biopsia Selectiva de Ganglio Sentinela se se atopase na análise da mama un carcinoma infiltrante insospeitado.